کارگردان مستند رویای مرجان می‌گوید مسئولان حج و زیارت برخلاف قول خود عمل کرده و خانواده شهید نازقلیچی هنوز چشم به راه عزیز خود هستند.
روز عید قربان، خاطرات تلخی را برای حجاج بیت‌الحرام زنده می‌کند. 4 سال پیش بود که در روز عید قربان و در حالی که حجاج خانه خدا، آماده حرکت به سمت رمی جمرات بودند، حادثه‌ای تلخ، همه را تحت تاثیر قرار داد. جایی که بیش از 2 هزار زائر خانه خدا در صف بی‌تدبیری مسئولان سعودی برگزاری مناسک حج قرار گرفتند و به شکلی بی‌گناه جان خود را از دست دادند. جمهوری اسلامی ایران با بیش از 460 شهید در رتبه اول آسیب‌دیدگان این حادثه قرار داشت و بسیاری از خانواده‌ها که عزیز خود را برای زیارت خانه خدا فرستاده بودند، عزادار شدند. در بین شهدا، چند نام بیش از بقیه جلوه می‌کرد و آن هم کسانی بودند که از مسئولین جمهوری اسلامی به شمار می‌رفتند.
مرجان ناز قلیچی فرماندار بندر ترکمن، یکی از کسانی بود که نامش در بین شهدا دیده می‌شد. او نخستین فرماندار زن، ترکمن و اهل سنت در استان گلستان و سومین فرماندار زن جمهوری اسلامی بود که در فاجعه منا به شهادت رسید. مستند «رویای مرجان» روایتی از این بانوی شهید است که به کارگردانی محسن اسلام‌زاده و حمید مشایخی تولید شده است. هم‌چنین کتاب «کعبه بوی بهشت می‌دهد» نیز در مورد شخصیت این بانو نوشته شده است.
این مستند در روزهای گذشته به روی آنتن سیما رفت و با استقبال خوبی از سوی مخاطبان در فضای مجازی همراه شد. در زیر گفتگویی با محسن اسلام‌زاده کارگردان این اثر داشته‌ایم.
چگونه شد که ایده ساخت مستندی پیرامون این شخصیت به ذهنتان رسید؟
ماجرای رویایی تلخ که تبدیل به واقعیت شد
بانوی شهید مرجان ناز قلیچی به عنوان شهید سال بسیج در سال 1396 انتخاب شده بودند و به همین دلیل مرکز آفرینش‌های بسیج پیشنهاد ساخت این مستند را به بنده دادند و من نیز با توجه به شخصیت ایشان، این پیشنهاد را پذیرفتم. در زندگی این بانو، اتفاقات و ماجراهای مختلفی رخ داده بود که هر کدام از آنان باعث درگیری بیش‌تر من با این سوژه شد. ایشان علاوه بر این که اولین فرماندار زن بندر ترکمن بودند، فعالیت‌ها و کارهای زیادی نیز انجام داده بودند. هم‌چنین ایشان در یکی از سفرهای حج خود، یک حج به نیابت از رهبر انقلاب انجام داده بودند. علاوه بر این‌ها از ماجرایی باخبر شدیم که به نوعی نقطه عطف مستندمان شد. او درباره حادثه منا، خوابی را دیده بود که علیرغم این که هیچ کس آن را جدی نمی‌گرفت بعدا به حقیقت تبدیل شد.
برای ساخت این مستند، هفت سفر به بند ترکمن داشتیم و اکثر تصویربرداری‌ها از خانواده ایشان، محل کار و … در همین سفرها انجام شد. علاوه بر این، دو سال پیش، خواهر ایشان برای انجام آزمایشات دی‌ان‌ای به عربستان اعزام شدند. این اتفاق باعث شد تا تصاویر جدیدی را به مستند اضافه کنیم و روایتی را از خواهر ایشان نیز بشنویم. جالب است بدانید که در اتفاقی عجیب، روزی که ایشان به ایران برگشتند، آسمان شهر گرگان طوفانی شد و سکانس مربوط به این بخش در حال و هوایی کاملا سینمایی ضبط شد. تمام این اتفاقات باعث شد احساس کنیم که مستندی متفاوت و با تلاش بیش‌تر برای معرفی شخصیت ایشان تولید خواهد شد.
در مستند رویای مرجان به اخبارهای ضد و نقیضی که در روزهای ابتدایی این حادثه به گوش می‌رسید صحبت کرده بودید. واکنش خانواده ایشان به این اخبار ضد و نقیض چگونه بود؟
ماجرای شهید نازقلیچی، ماجرای دردناکی است چرا که خانواده ایشان از همان لحظات اول حادثه اخبار ضد و نقیضی می‌شنیدند. یک روز می‌گفتند گم شده، روز دیگر می‌گفتند پیدا شده است، یک بار گفتند مجروح شده و فقط پایش شکسته است اما پیگیری می‌کردند و می‌دیدند که در بیمارستان‌ها نیست و … باید بگویم که در آن سفر، خانم نازقلیچی به عنوان خدمه کاروان اعزام شده و کسی از خانواده‌شان نیز همراه ایشان نبوده است. علاوه بر این، ایشان قبل از سفر خوابی را می‌بینند که در مستند رویای مرجان نیز بدان اشاره کردیم. ایشان چند روز قبل از آن واقعه تلخ، خواب می‌بینند که سیلی در منا آمده است و همه حجاج را آب می‌برد. این خواب، خانواده ایشان را نگران می‌کند.
علاوه بر این، بعد از وقوع حادثه، خانواده ایشان، با اخبار ضد و نقیضی روبه‌رو می‌شوند. عده‌ای می‌گویند که ایشان را در حین حادثه دیده‌‌اند، عده‌ای می‌گفتند که پایش شکسته شده و در بین جمعیت رها شده بود و عده‌ای دیگر منکر تمام این اتفاقات می‌شوند. تا جایی که من تحقیقات کردم، تمام این حرف‌ها شایعه بوده است و در روز حادثه، متاسفانه کسی ایشان را ندیده است. چند روز بعد از حادثه، چند پیکر آوردند و گفتند که یکی از آنان پیکر خانم نازقلیچی است اما بعد از آزمایش DNA مشخص شد که هیچ کدام از آنان، پیکر خانم ناز قلیچی نیست و نگرانی‌های خانواده روز به روز بیش‌تر می‌شد.
واکنش مسئولان وقت سازمان حج و زیارت به نگرانی‌های خانواده این بانوی شهیده چه بود؟
در همین ماجراها، مسئولین حج و زیارت قسم خوردند که به زودی تکلیف ایشان مشخص می‌شود اما تاکنون خبری نشده است. خانواده ناز قلیچی هنوز چشم به راه هستند و نتوانستند به درستی با این ماجرا کنار بیایند. مادر و خواهران ایشان حال و روز خوشی ندارند. چند باری اعضای خانواده ایشان برای انجام آزمایش DNA به عربستان اعزام شدند اما در این موقعیت، سعودی‌ها کوتاهی کردند و کارشکنی کردند. خلاصه این که این پرونده هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.
نمی‌توانم بگویم که چه کسی مقصر اصلی است اما مسئولین حج و زیارت به این خانواده قول دادند که این پرونده را پیگیری کرده و آن را ببندند. به نظرم بهتر است که سازمان حج در ایامی خارج از زمان حج و به صورت محکم این ماجرا را پیگیری کند. مثلا دو سال پیش، خواهر ایشان در زمان حج به عربستان اعزام شد اما در این بازه زمانی، کل کشور عربستان تحت تاثیر مناسک حج است و کمتر پیگیری صورت می‌گیرد. بر همین اساس، لازم است که سازمان حج در زمانی بعد از این مناسبت، پیگیری صد درصدی انجام بدهد و اگر کاری هم صورت گرفته است بیایند و به خانواده آن شهیده اطلاع‌رسانی کنند. بالاخره باید بگویند که ما پیگیری کردیم و نشده است و طرف سعودی همکاری نکرده است. نباید این‌گونه باشد که تلفن خانواده ایشان را جواب ندهند.
از نظر خانواده ایشان، مسئولین ما نیز مقصر هستند چرا که کوتاهی کرده‌اند. رهبر معظم انقلاب در آن سال پیام دادند و فرمودند که مسئولیت این ماجرا با سعودی است. مگر می‌شود که آزمایش DNA نگیرند و دفن کنند؟ اگر تلاشی صورت گرفته و کاری از پیش نرفته است باید اطلاع‌رسانی کنند و بگویند که دقیقا چه کرده‌اند. توجه داشته باشید پیکر اکثر کسانی که برنگشته است، از مسئولین جمهوری اسلامی هستند. خانم ناز قلیچی فرماندار یک شهر بوده است و آقای رکن آبادی نیز از مسئولین سیاسی کشورمان هستند که پیکرشان برنگشته است. بر همین اساس، باید مشخص شود که چرا پیکرشان برنگشته است؟
عوامل مستند «رویای مرجان» عبارتند از: کارگردانان: حمید مشایخی، محسن اسلام زاده، دستیار کارگردان: فرشید کلته، مسئول هماهنگی: یاسر فریادرس، تصویر: سید مصطفی سیدالحسینی، محمد صدیقی مقدم، حمید مشایخی، تدوین: حمید مشایخی، طراحی و ترکیب صدا: محمد حسین ابراهیمی، صداگذار: مهدی ده‌نمکی، اصلاح رنگ و نور: ارمین به امید حق، مشاور کارگردان: علیرصا عطاریانی،تهیه کننده: محسن اسلام زاده، مجری طرح: مرکز فرهنگی میثاق، به سفارش مرکز آفرینش‌های بسیج.